Op verkenning in Potchefstroom

Met de racefiets ploeg ik kilometers voort, tik de 50 kilometer per uur aan met nog een versnelling in het verschiet. Kilometer na kilometer. De brede, lange lanen, aan weerszijden bewaakt door machtige eiken, lijken eindeloos. Verschillende bronnen beweren dat een van deze zogenaamde ‘oak lains’ de langste is van het zuidelijk halfrond, zij meet een respectabele lengte van 6,48 kilometer. Potch doet mediterraan aan, palmbomen, cipressen, geurende bloemen, alles staat in bloei. De natuur lacht me toe, ondertussen tikt de temperatuurmeter al vroeg, het is nog ochtend, de dertig graden aan.
Na een goed half uur, happend naar adem, gun ik mezelf eindelijk rust en minder vaart. Er ontvouwt zich een andere wereld voor mijn ogen. Mijn benen voeren me zo’n 500 meter door een winkelcentrum waar letterlijk geen blanke te zien is. Goedkope lappen stof die door moeten gaan voor kleren worden aangeboden in winkeltjes waar de gevels gesierd zijn met schreeuwende aanbiedingen van 10 tot 20 rand. Bij een rommelige winkel staat een flinke box voor de deur waar muziek uitdreunt die zonder moeite ruig te noemen is, maar tegelijkertijd een klagende diepere laag lijkt te bevatten. De winkelstraat komt ten einde en mijn oog valt op een toeristisch informatiepunt, een prachtig cremekleurig gebouw met op de achtergrond de ranke, serene gestalte van een kerktoren. Ik stap af, leg met een dikke ketting mijn fiets vast en loop naar binnen. Bij binnenkomst stapt een mooie, vriendelijke ogende donkere dame op me af en vraagt: “How are you?” “I’m fine, thank you. How are you?” Met een vreemde blik in haar ogen vraagt ze direct zonder antwoord te geven op mijn vraag: “How can I help you?” Verbazing overvalt me. Waarom krijg ik geen antwoord op mijn vraag? Is het stellen van die vraag enkel een formaliteit of heb ik niet het recht om een wedervraag te stellen? Mijn geest herpakt zich snel en legt uit waarvoor ik ben gekomen.
Hoe kunnen blank en zwart in hetzelfde land leven, maar tegelijkertijd in totaal verschillende werelden. In Nederland bestaat er een wij en zij gevoel tussen kort door de bocht de autochtone Nederlander en de moslimimmigrant, maar in vergelijking met Zuid-Afrika leven zij in ieder geval in dezelfde wereld. In Zuid-Afrika niet, de mensen leven totaal langs elkaar heen, ze wonen in dezelfde stad, maar van communicatie en bovenal samenleving is totaal geen sprake. Is dit de erfenis van 48 jaar apartheid, heeft deze politieke koers zulke diepe wonden geslagen of is het nooit anders geweest? Vragen blijven komen, antwoorden blijven uit, want van de blanke zul je enkel, vanuit Nederlands oogpunt gezien, racistische antwoorden krijgen. Ik schreeuw om antwoorden van het andere deel, maar ik lijk een vragende in de woestijn. Ik lijk niet te bestaan voor ze.

In de stilte van de nacht, luisterend naar het liefdesgeluid van de krekel die zijn vleugels langs elkaar schuurt, luisterend naar het geknisper van mijn veiligheid, het stroomdraad, vraag ik mezelf af wat er mis is met dit land. Het land klopt niet, het is verscheurd, het weet zich geen identiteit te vormen. De overheid suggereert te regeren over een ‘regenboogland’, maar de kleuren komen niet tot elkaar. Je voelt het voortdurend.
De wanpraktijken van de blanke, de onkunde van de zwarten. Huidskleursegregatie.